Σύμη

Αποτελεί το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο του νησιού. Από το Γιαλό, με καΐκι, αλλά και οδικώς μπορεί να φτάσει κανείς στον Πανορμίτη. Η μονή του Ταξιάρχη Μιχαήλ του Πανορμίτη βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού, ανάμεσα σε κυπαρίσσια και πεύκα. Γραπτή αναφορά για την ύπαρξη του μοναστηριού υπάρχει από τον 15ο αιώνα, ενώ μαζί με την Πάτμο θεωρούνται τα δύο μεγαλύτερα προσκυνήματα της Δωδεκανήσου. Το μοναστήρι διαθέτει ξενώνα όπου μπορούν να φιλοξενηθούν έως και 500 άτομα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η βοτσαλωτή αυλή με ωραία γεωμετρικά σχέδια. Το καμπαναριό της είναι παρόμοιο με αυτό της μονής Ζαγκόρσκ, κοντά στη Μόσχα. Αξίζει επίσης να επισκεφθείτε το λαογραφικό και εκκλησιαστικό μουσείο. Στο σκευοφυλάκιο του μοναστηριού φυλάγονται τάματα- που βάζουν σε μπουκάλια οι ναυτικοί- και λέγεται ότι τα «ξεβράζει» η θάλασσα. Σύμφωνα με τους ντόπιους, αν κάποιο τάμα δεν εκπληρωθεί, ο Άγιος πηγαίνει και το παίρνει μόνος του και για το λόγο αυτό τον αποκαλούν «Κλέφτη».

Ένα από τα σημαντικότερα μουσεία στο είδος του στη χώρα μας, το Ναυτικό Μουσείο Σύμης δημιουργήθηκε το 1983, έχοντας ως πρωταρχικό σκοπό να στεγάσει οτιδήποτε σχετίζεται με την τεράστια ναυτική παράδοση του νησιού. Βρίσκεται στην Πλατεία 8ης Μαΐου 1945 στο Γιαλό και από το 1990 στεγάζεται σε ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά νεοκλασικά κτίρια της περιοχής, εκεί που άλλοτε βρισκόταν ο κεντρικός ταρσανάς της Σύμης. Με τους Συμιακούς σφουγγαράδες να κατέχουν μία σημαντική θέση στην σπογγαλιεία της περιοχής, το μουσείο δεν θα μπορούσε να μην αφιερώσει τη μεγαλύτερη ενότητά του σε αυτούς. Εδώ παρουσιάζονται εκθέματα όπως καταδυτικές μηχανές, σκάφανδρα, είδη σφουγγαριών, σκανταλόπετρες, αλλά και διάφορα άλλα εξαρτήματα σφουγγαράδων που αποτελούν δωρεά του παραδοσιακού μηχανουργού Τάσου Αναστασιάδη, ενώ τα διάφορα ομοιώματα σπογγαλιευτικών σκαφών αποτελούν έργα του Αντώνη Πολιά. Μία επίσκεψη στο μουσείο αυτό θεωρείται επιβεβλημένη, καθώς ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να κάνει ένα ταξίδι στην τεράστια ναυτική ιστορία του νησιού, που σημάδεψε την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Σύμης.

Το Αρχαιολογικό - Λαογραφικό Μουσείο Σύμης στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό αρχοντικό της οικογένειας Γιαννεσκή και βρίσκεται στη συνοικία Λιενί, στην Άνω Σύμη. Στην είσοδο του μουσείου βρίσκεται μία εξαιρετικής τέχνης βοτσαλωτή αυλή, όπου έχουν τοποθετηθεί αμφορείς και γλυπτά διάφορων ιστορικών περιόδων. Στις πέντε αίθουσες που διαθέτει, φιλοξενεί συλλογές του περιλαμβάνουν ευρήματα της Κλασικής, της Ελληνιστικής, της Ρωμαϊκής και της Βυζαντινής περιόδου, αλλά και λαογραφικά εκθέματα. Ανάμεσα στα εκθέματα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναπαράσταση του εσωτερικού της συμιακής κατοικίας, όπου δίνεται μία ξεκάθαρη εικόνα της καθημερινής ζωής των κατοίκων τα περασμένα χρόνια, ενώ παραδοσιακές ενδυμασίες συμπληρώνουν την λαογραφική συλλογή του μουσείου.

Μία από τις πρώτες εικόνες που αντικρίζει ο επισκέπτης κατά την άφιξή του στη Σύμη, είναι το Μνημείο του Γιαλού, που ορθώνεται στο λιμάνι του νησιού. Το μνημείο δημιουργήθηκε ως ανάμνηση του Πρωτοκόλλου Παράδοσης των Δεδεκανήσων στους συμμάχους στις 8 Μαΐου του 1945 και αποτελεί γλυπτό - αντίγραφο της τριήρους της Λίνδου φιλοτεχνημένο πάνω σε βράχο.

Στη δυτική πλευρά του Χωριού, στο ψηλότερο σημείο ορθώνεται το Κάστρο, χτισμένο πάνω στην αρχαία ακρόπολη. Στην ακρόπολη έχουν βρεθεί ίχνη από πελασγικά τείχη, καθώς και κεραμικά Μυκηναϊκής εποχής. Επίσης, σώζονται πολλά οικόσημα από την εποχή των Ιωαννιτών Ιπποτών. Όλες οι φάσεις της ιστορίας του νησιού συναντιούνται στο Κάστρο. Στην κορυφή του ξεχωρίζει η εκκλησία της Μεγάλης Παναγιάς ή της Κυράς, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι.